Problemy w rodzinie mogą pojawić się z różnych przyczyn – rozwód, choroba, problemy finansowe, prawne – takich sytuacji może być wiele i nie są łatwe, zarówno dla nas, jak i dla dzieci. Wbrew temu, co wielu sądzi, ci mali ludzie wiedzą często więcej, niż my mówimy – czują napiętą atmosferę, ale jej nie rozumieją, dlatego nawet jeżeli jest ciężko, warto z nimi rozmawiać. Tylko jak?

• Czy należy rozmawiać z dziećmi na trudne tematy?
• Rozmowa z dzieckiem o problemach – co warto wiedzieć?
• Jak rozmawiać z dzieckiem w wieku szkolnym o problemach?
• Czy problemy w rodzinie wymagają wsparcia specjalistów?

Czy należy rozmawiać z dziećmi na trudne tematy?

Podstawą funkcjonowania każdej rodziny jest komunikacja, która powinna działa zawsze, niezależnie od sytuacji, a już szczególnie w momencie, gdy pojawiają się problemy. Te mogą przybrać różną formę, być bardziej lub mniej poważne, ale jeżeli w jakiś sposób wpływają na dziecko, muszą być one uwzględnione w rozmowie. Dzieci, szczególnie w wieku szkolnym rozumieją już znacznie więcej, potrzebują też więcej uwagi i świadomości tego, że rodzice traktują je poważnie.

Wiek szkolny to dodatkowe gwałtowne i szybkie dorastanie – dziecko rozwija się i tym bardziej potrzebuje uwagi. Rodzice nie zawsze wiedzą, jak reagować w trudnych sytuacjach, zwłaszcza jak powiedzieć o trudnościach dzieciom. Należy pamiętać – rozmowa to podstawa, a to, że o czymś nie będziemy mówili, nie oznacza, że tego nie ma. Młody człowiek się domyśli, a jeżeli mu niczego nie wytłumaczymy, może opacznie zrozumieć sytuację i uznać na przykład, że kłopoty w rodzinie to jego wina.

Rozmowa z dzieckiem o problemach – co warto wiedzieć?

Im starsze dziecko, tym więcej powinno się z nim rozmawiać, zwłaszcza że to także jest pełnoprawny członek rodziny i jeżeli pojawia się problem, może on w znacznym stopniu dotykać także jego. Uczniowie są już znacznie bardziej świadomi swojego otoczenia i tego, co się wokół nich dzieje, z kolei rodzice muszą pamiętać o tym, że ich pociechy potrzebują poczucia bezpieczeństwa. To zazwyczaj nie jest łatwa sytuacja dla nikogo, zwłaszcza w obliczu problemów. Porady dla rodziców uczniów publikuje www.mamaimaluch.pl, a czasem każdemu z nas potrzebne są podpowiedzi i konkretne rady odnośnie tego, jak mamy się zachować. W obliczu problemów pojawiają się dylematy, a te wymagają od nas większego zaangażowania.

Jak rozmawiać z dzieckiem w wieku szkolnym o problemach?

Najważniejsze będzie to, by nie unikać rozmów. Gdy pojawia się na horyzoncie problem, zwłaszcza taki, który w jakimś stopniu może odbić się na potrzebach dziecka – trzeba je o tym poinformować. Oczywiście liczyć będzie się forma przekazu, która powinna być dostosowana do wieku, nie ma też potrzeby, by mówić o wszystkim. Warto więc usiąść z uczniem, wyjaśnić mu, jaka jest sytuacja, co się stało i jak to wpłynie na niego i całą rodzinę.

Istotne będzie także uspokojenie lęków dziecka, by miało świadomość, że niezależnie od sytuacji, jego potrzeby będą uwzględniane, a przede wszystkim, że w razie czego, zawsze może liczyć na wsparcie rodziców. Istotne jest też, by nie obciążać naszymi problemami dziecko, które może poczuć się w odpowiedzialności za zaspokojenie potrzeb rodzica.

Czy problemy w rodzinie wymagają wsparcia specjalistów?

To zależy od danej sytuacji. Jeżeli jest mało poważna, na przykład przejściowe problemy zdrowotne, czy czasowe obniżenie zdolności finansowych, wówczas wystarczy samodzielnie porozmawiać z dzieckiem i wszystko wyjaśnić, jednocześnie uspokajając jego lęki bądź wyznaczając konkretne oczekiwania. Jeżeli z kolei problem jest poważniejszy, jak przewlekła choroba, śmierć czy rozwód rodziców, wówczas może okazać się, że konieczne będzie wsparcie psychologiczne. Wówczas jedna rozmowa z dzieckiem to będzie za mało, a sięgnięcie po poradę od u specjalisty, może pomóc dziecku, jak i rodzicom, którzy dowiedzą się, jak powinni się zachować.